ارزیابی برهمکنش پتانسیل آللوپاتیکی بقایای برخی از علف های هرز و جو در مراحل مختلف فنولوژیکی

آزمایش زیست سنجی به منظور ارزیابی اثرمتقابل دگرآسیبی مقادیر مختلف بقایای گیاهی برخی از علف های هرز نظیر یولاف وحشی، چاودار وحشی، چچم و شاه تره و جو رقم صحرا در مراحل فنولوژیکی گیاهچه ای، گلدهی و رسیدگی بر صفات جوانه زنی (درصد و سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه و بنیه بذر)، میزان کلروفیل a، b و کل و فنل کل آن ها به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در آزمایشگاه علوم علف های هرز دانشگاه گنبد کاووس در سال 1393 انجام شد. آزمایش دیگری نیز برای ارزیابی اثر آللوپاتیک مقادیر مختلف علف های هرز مورد بررسی بر صفات مرفولوژیکی (درصد و سرعت سبز شدن، طول و تعداد برگ، وزن خشک اندام های هوایی و ریشه و سطح برگ)، فیزیولوژیکی (میزان کلروفیل a، b و کل، قند محلول و نشاسته) و بیوشیمیایی میزان فنل کل جو بصورت طرح کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی به اجرا درآمد. قبل از اجرا آزمایشات زیست سنجی و گلدانی، آزمایشات فیتوشیمیایی استاندارد برای شناسایی برخی از متابولیت های ثانویه انجام شد. در این مطالعه حاضر متابولیت ثانویه تانن ها در عصاره آبی گیاه زراعی جو و همه علف های هرز مورد بررسی مشاهده شد. در حالی که متابولیت ثانویه ساپونین ها تنها در عصاره آبی گیاه جو و علف هرز چچم شناسایی شد. در عصاره الکلی، آللوکمیکال های فلاونوئیدها و فلاوون ها به ترتیب در علف های هرز چچم و چاودار وحشی مورد شناسایی و تائید قرار گرفت. به طورکلی نتایج اثر مقادیر مختلف بقایای علف هرز در هر سطح مرحله فنولوژیکی بر صفات جوانه زنی و کلروفیلی جو نشان داد که عکس العمل گیاه جو به مقادیر بقایای علف های هرز در مراحل مختلف فنولوژیکی نسبت به شاهد بازدارنده بود. اما شدت بازدارندگی در مراحل مختلف فنولوژیکی متفاوت بود. به طوری که در اغلب موارد در مراحل پایانی به ویژه گلدهی در تیمار 32 گرم بقایا بیشترین تاثیر دگرآسیبی مشاهده شد. میزان فنل کل، با افزایش مواد پوسیده در محیط رشد جو، افزایش یافت. هم چنین مشاهده شده است که اثر مقادیر مختلف بقایای گیاهی جو در مراحل مختلف فنولوژیکی بر صفات جوانه زنی و کلروفیلی علف های هرز دارای روند کاهشی و متفاوتی بود. در حالی که میزان فنل کل با افزایش مواد پوسیده گیاهی افزایش یافت. بر اساس نتایج، اثر مقادیر بقایای چهار گونه علف های ‎هرز بر صفات مورد مطالعه جو در شرایط گلدان، متفاوت بود. به طوری که مقادیر مختلف بقایای گیاهی شاه تره، اثر افزایشی بر اغلب صفات مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی جو داشتند. در این مطالعه میزان قند محلول و فنل کل با فزایش مقادیر بقایا، کاهش یافتند. در حالی که بیشتر صفات مرفولوژیکی، فیزیولوژیکی بجز میزان قند محلول و بیوشیمیایی فنل کل با افزایش مقدار مواد پوسیده علف های هرز چاودار وحشی، یولاف وحشی و چچم، کاهش یافتند.